Dobre przygotowanie, dobra kompleksowa znajomość systemu i przećwiczenie go w wielu równych sytuacjach to najlepsza recepta na dobre wyniki i niski poziom stresu. Ponieważ będziesz bardzo, bardzo, bardzo dobrze przygotowany.
Stres, straty i ich konsekwencje
W tej lekcji rozpoczniemy temat stresu i jego wpływu na wyniki handlowe – w krótkim i długim okresie. Ponadto otrzymasz pierwsze zadania/ćwiczenia, które doprowadzą do długoterminowej redukcji poziomu stresu.
W krótkim okresie – wysoki poziom emocji i stresu powoduje obniżenie zdolności intelektualnych. Niższe zdolności intelektualne, innymi słowy, to mniej wydajne myślenie. Jest to powód, dla którego generalnie gorzej radzimy sobie na egzaminach, np. zapominamy o najprostszych i najbardziej oczywistych rzeczach.
W dłuższej perspektywie – ciągły stres może prowadzić do drażliwości, bólów głowy, migren, arytmii serca, wrzodów żołądka i nie tylko! Niektórzy uważają, że reakcje biochemiczne, które powoduje stres w naszym organizmie, mogą powodować zawały serca, udary mózgu i mogą być jedną z przyczyn powstawania i rozwoju raka.
Próby rozładowania stresujących sytuacji za pomocą alkoholu mogą prowadzić prosto do alkoholizmu. Niewiele osób wie, że William Griffith Wilson, założyciel Anonimowych Alkoholików, był zawodowym maklerem na Wall Street, a jakiś czas temu odniósł nawet sukces.
Stres związany z tradingiem to nie tylko strata na rynku! Ma on szerszy wpływ na Twoje życie. Znam traderów, którzy z powodu wysokiego poziomu stresu nie są w stanie wykonywać swojego zawodu – musieli przestać handlować. Jest to więc poważna sprawa. Wszyscy aktywni traderzy, których znam, mają swoje własne rozwiązania radzenia sobie ze stresem i jego skutkami.
Ponieważ naszym celem w tym kursie jest długoterminowa rentowność – zajmiemy się wszystkimi źródłami stresu jeden po drugim. Jesteś gotowy? 😉 Zaczynamy!
Przyczyny stresu w handlu
Utrata pieniędzy na rynku może być źródłem stresu. Zwłaszcza jeśli jest to dla Ciebie znacząca suma. Dla każdego suma ta może być inna, ale istnieje dla każdego. Jest to tak zwany szklany sufit, którym zajmiemy się w kolejnych lekcjach.
Co ciekawe, zysk może być również powodem silnej reakcji stresowej. Im większy zysk, tym większe prawdopodobieństwo stresu. Znam traderów, u których duże zyski wywołały traumatyczne reakcje (szok psychologiczny). W jednym z ekstremalnych przypadków trader, który w ciągu jednego dnia zarobił ogromną sumę na opcjach, doznał tak silnego szoku psychicznego, że przez rok (!) nie był w stanie pojawić się w swoim biurze.
Samo przebywanie na rynku może wywołać reakcję stresową. W pewnym momencie wiąże się ona w psychice tradera w taki sposób, że później reakcja stresowa pojawia się stale. Wkrótce dowiesz się, jak to się dzieje i jak zmienić to na pozytywne reakcje.
Wyjście z rynku może być stresujące, zwłaszcza jeśli czekasz na sygnał przez długi czas. Innym przypadkiem jest sytuacja, w której wychodzisz z rynku, np. pod wpływem emocji, a rynek kontynuował silny ruch w twoim kierunku, więc gdybyś był na pozycji, zarobiłbyś bardzo dobre pieniądze. Innym przykładem stresującej sytuacji jest stracona okazja, wyraźny sygnał, który przegapiłeś.
Niepewność jest kolejnym źródłem stresu, wskazywanym przez praktycznie wszystkich badaczy. Trading to przede wszystkim umiejętność zarządzania niepewnością i ryzykiem – wchodzisz na rynek z pieniędzmi nie wiedząc “jak to się skończy”. Do takiej sytuacji należy się przyzwyczaić. Doświadczeni traderzy praktycznie nie zwracają uwagi na “niepewność” – wiedzą, że wynik pojedynczego zlecenia jest nieznany, ale mimo to na koniec miesiąca, po serii zleceń, będą na plusie.
Dwa podstawowe źródła stresu: bodźce zewnętrzne i wyobraźnia
Prześledźmy trochę materiału i zwróćmy uwagę na jedną ważną rzecz – zauważmy, że mamy 2 rodzaje źródeł stresu. Pierwszym jest sytuacja, w której się znajdujemy, na przykład: z otwartą pozycją na rynku. Drugim źródłem są nasze myśli i wyobraźnia, którą tworzymy.
Kilkukrotnie wspominałem o tym, że nasz umysł nie do końca odróżnia rzeczywistość od wyobrażeń. Oznacza to, że wspomnienie stresującej sytuacji może wygenerować taką samą reakcję jak zdarzenie.
Przykład:
Przerwij na chwilę czytanie i przywołaj w myślach jakąś stresującą sytuację: egzamin, wypadek, trudna rozmowa np. o pracę… Wkrótce możesz odczuć początek stresu w swoim ciele.
Tak właśnie działa zamartwianie się i niekontrolowane wyobrażanie sobie negatywnych scenariuszy – powoduje stres i pozbawia sił.
Dwa podstawowe źródła stresu: bodźce zewnętrzne i wyobraźnia
Na koniec tego krótkiego wprowadzenia powiem więcej o innej ważnej kwestii: jeśli masz inne stresujące sytuacje, poza inwestowaniem i handlem, twój poziom stresu będzie zazwyczaj sumą tych stresów.
Oznacza to, że inne stresujące wydarzenia życiowe, np. kłótnia, wypadek, choroba, kradzież, stres w ruchu ulicznym, jet-lag… … … mogą również mieć negatywny wpływ na wyniki rynkowe.
Warto wiedzieć, że źródłem stresu może być również silny hałas lub tłum ludzi. Amerykańska giełda, gdzie traderzy wykrzykują oferty jeden po drugim i gdzie panuje tłum i hałas, stała się ikoną stresującego środowiska.
Każdy z nas inaczej reaguje na potencjalnie stresujące wydarzenie
Są osoby, które w większości takich sytuacji nie doświadczą reakcji stresowej. Jak twierdzą naukowcy, ich wysoka odporność na stres może być związana z brakiem kilku czynników, które przyczyniają się do stresu: wewnętrzny sabotaż, wewnętrzne konflikty, strach przed sukcesem, wpływ wyników na samoocenę.
W następnej lekcji nauczysz się kolejnego ćwiczenia, które buduje silną, pozytywną samoocenę, aby usunąć jeden z podstępnych i potężnych czynników stresu.
Naszym celem, poprzez wszystkie lekcje poświęcone stresowi, będzie zrozumienie, jak stres wpływa na ciebie, jak może negatywnie wpływać na twoje wyniki i oczywiście, co możesz zrobić, aby zapobiec takiej sytuacji lub jak ją odwrócić.
Nie obędzie się tutaj bez konkretnych technik, nie tylko bezpośrednio wpływających na poziom stresu w tradingu i w życiu, ale także poprawiających perspektywy życiowe, budujących optymizm, siłę i wewnętrzną odporność. Techniki te mają na celu pomóc ci stać się bardziej zrelaksowaną i szczęśliwą osobą, realizującą swoje cele poprzez handel na rynkach przy jak najmniejszym poziomie stresu i emocji.
Wysoka i niska wrażliwość na stres i wyniki w różnych TF
Stres rozwija się w wyniku naszej reakcji na wydarzenia zewnętrzne, możemy go również generować sami – po prostu myśląc… Ludzie, którzy się martwią, mają podwyższony poziom stresu.
W skrajnych przypadkach osoby, które nadmiernie się martwią, mogą wywoływać ciągłe uczucie wysokiego stresu. Często osoby te postrzegają jako stresujące praktycznie każde wydarzenie.
W takim przypadku będą one miały problemy w handlu. Nie tylko z powodu radzenia sobie z nowymi stresującymi czynnikami, ale także dlatego, że ogólny poziom stresu może szybko wymknąć się spod kontroli. Wysoki poziom stresu to: gorsze postrzeganie rynku, gorsza jakość analizy, złe decyzje, straty.
Po drugiej stronie mamy osoby, które potrafią przejść przez wiele stresujących sytuacji bez specjalnych problemów.
Patrząc z perspektywy i lekko generalizując możemy powiedzieć, że osoby z wyższym poziomem stresu mogą osiągać lepsze wyniki na wyższych timeframe’ach (tygodniowy, dzienny, 4-godzinny), a gorsze przy spekulacji na niższych TF:
1-godzinnym, 15-minutowym, 5-minutowym, minutowym.
Wskazówka
Rozumiem sytuację wielu inwestorów, którzy chcą wystartować z małym kapitałem i “szybko się wzbogacić”. Zwykle wymaga to wielu transakcji w krótkim okresie w celu zbudowania kapitału.
Jeśli jesteś osobą mniej odporną na stres – rozważ dwie fazy swojej gry.
Pierwszy – gdy akceptujesz wyższy poziom stresu i aktywnie stosujesz ćwiczenia i wskazówki, które przedstawię Ci w kolejnych lekcjach, dbając o to, by nie przekraczać swojego poziomu stresu.
Druga – gdy świadomie przejdziesz na wyższy TF, gdzie obciążenie dla Twojej psychiki będzie mniejsze.
Chodzi o to, by nie przeceniać zbytnio poziomu swojego obciążenia psychicznego, ponieważ wielu traderów musiało z tego powodu opuścić rynek i nigdy na niego nie powrócić, ponieważ nie było nikogo, kto mógłby im pomóc.
Kolejna ważna rzecz: jeśli masz wysoki poziom stresu w swoim życiu, zastanów się, jak to zmienić, zanim zajmiesz się poważnymi inwestycjami lub handlem. To bardzo ważne, ponieważ nie jesteś w stanie wytrzymać tego wszystkiego psychicznie.
Poziom stresu zmniejsza się wraz ze wzrostem doświadczenia i umiejętności.
Oczywiście możliwe jest również, że poziom emocji i stresu z czasem ulega obniżeniu. Pamiętajmy, że to jak jest po kursie na prawo jazdy i jak jest po pewnym czasie jazdy – nie jest już stresujące i często staje się przyjemnością. Z handlem może być podobnie. Im większe będą Twoje kompetencje, obycie z systemem i rynkiem – tym mniej stresu będziesz odczuwał.
Oczywiście nadal pozostaje kwestia szklanego sufitu, gdy stres nagle narasta, ale ten temat zostanie poruszony w przyszłych lekcjach.
Jak rozpoznać reakcję na stres
Kiedy coś dzieje się nagle, jesteś atakowany na ulicy, samochód ma cię potrącić itp. – Twoje ciało reaguje automatycznie. Nazywa się to “walką lub ucieczką”, czyli “walcz lub uciekaj”. Działania te zachodzą automatycznie:
- Mięśnie napinają się w oczekiwaniu na działanie
- Oddech przyspiesza i pogłębia się. Wstrzymanie oddechu w sytuacji bezpośredniego zagrożenia może zająć chwilę.
- Częstotliwość uderzeń serca, objętość krwi wyrzucanej przy każdym skurczu, ciśnienie krwi wzrasta.
- Gruczoły wstrzykują hormony do krwi, które przyspieszają tętno, częstość oddechów, aktywność mięśni, dystrybucję składników odżywczych potrzebnych mięśniom.
- Kanały płucne rozszerzają się, naczynia krwionośne rozszerzają się w mięśniach i mózgu.Źrenice rozszerzają się, a wrażliwość słuchowa wzrasta.
- Ciało przygotowuje się do działania: walki, obrony lub ucieczki. Jest to reakcja odziedziczona po przodkach, pomagająca człowiekowi w chwili zagrożenia.
Podstawowym działaniem zapobiegającym reakcji stresowej, które zastosujemy, będzie kontrolowanie napięcia mięśniowego i oddechu w sytuacjach stresowych.
Pierwszą metodę opiszę w dzisiejszym zadaniu pod koniec lekcji. Takich metod jest cały pakiet: podstawowa zadziała zawsze, inna wywoła podobne efekty nieco szybciej.
Ucz się wolniej, aby szybciej osiągnąć sukces
Na początku mamy wiele rzeczy do przeanalizowania NA RYNKU, ale z czasem staje się to łatwe, a następnie często intuicyjne.
Symulacja i “bardzo powolny handel” początkowo dają naszemu mózgowi czas na poznanie realiów rynku i systemu. Zupełnie inaczej będzie uczyć się poddawać stresowi handlując na rachunku rzeczywistym (co zazwyczaj kończy się serią strat). W tym przypadku wolniej naprawdę znaczy szybciej.
Zanim zaryzykujesz swoje pieniądze na rynku, bądź bardzo dobrze przygotowany. Jeśli znasz siebie i rynek, masz szansę wygrać. Zawsze bądź gotowy do walki.
Medytuj nad klasycznym cytatem:
“Bitwy wygrywa się przed ich rozpoczęciem” – Sun Tzu “The Art of War”
Zaproszenie
Jest to fragment kursu “Top Investor”. W pełnej wersji szkolenia odpowiadam szczegółowo na pytanie „Jaki system wybrać?”, jakie mamy możliwości do wyboru, od jakiego systemu nie wolno zaczynać (!), co z TP i SL, konieczność optymalizacji. Sprawdź szczegóły.
Wsparcie Polskiej Edukacji Tradingowej
