Opcje walutowe i opcje giełdowe to zaawansowane instrumenty finansowe, które mogą stanowić potężne narzędzia w rękach doświadczonych inwestorów. Zarówno opcje walutowe, jak i giełdowe oferują możliwość zysku w różnych warunkach rynkowych, ale wymagają również głębokiej wiedzy i zrozumienia mechanizmów rynkowych. W tym artykule przyjrzymy się, czym dokładnie są te opcje, jak działają i na co zwrócić uwagę przy ich wyborze.
L
inda Raschke jest renomowaną traderką znaną ze swojego doświadczenia w krótkoterminowych strategiach handlowych. Na początku swojej kariery musiała stawić czoła wielu wyzwaniom i stratom.
Początkowe trudności: Raschke początkowo zmagała się z emocjonalnym handlem, często pozwalając, by strach i chciwość dyktowały jej decyzje. Doprowadziło to do nieregularnych wyników i znacznych strat.
Opanowanie psychologii tradingu: Raschke zdała sobie sprawę, że jej bariery psychologiczne utrudniały jej sukces. Podjęła świadomy wysiłek, aby zrozumieć swoje emocjonalne wyzwalacze i opracować strategie łagodzące ich wpływ.
Zwrot: Opanowując psychologię handlu, Raschke osiągnęła spójność w swoim handlu. Wdrożyła ścisłe zarządzanie ryzykiem, trzymała się swojego planu handlowego i zachowała spokój pod presją. Jej transformacja doprowadziła do udanej i trwałej kariery handlowej.
Te historie sukcesu podkreślają transformacyjną moc opanowania psychologii tradingu. Zarówno Kovner, jak i Raschke zdali sobie sprawę, że nie chodzi tylko o posiadanie zwycięskiej strategii, ale także o utrzymanie właściwego nastawienia i kontroli emocji. Ich zaangażowanie w opanowanie psychologii tradingu odegrało kluczową rolę w ich zdolności do zmiany kariery tradingowej i osiągnięcia niezwykłego sukcesu.
5 Prostych Zasad Wyznaczania Trendów. Tutaj masz okazję poznać 5 zasad trendowych, które pozwolą Ci określić trend bez najmniejszych wątpliwości i wybierać wyłącznie najlepsze pozycje na rynkach. Sprawdź Szczegóły…
Top Investor 2.0. Celem kursu jest, abyś został Top Inwestorem z wiedzą i narzędziami najlepszych traderów! Tu znajdziesz odpowiedź na pytanie: Jak mogę osiągnąć i utrzymać trwałe rezultaty, które będę tylko powiększać? Sprawdź Szczegóły…
Mental Toughness I. To szkolenie poprzez naukę panowania nad stresem i emocjami dopadającymi Cię na rynku i po grze, pomoże Ci ustabilizować zyski, zmniejszyć straty, szybciej stabilnie zarabiać i chronić swój komfort psychiczny. Sprawdź Szczegóły…
Dlaczego dyscyplina tradingowa słabnie lub w ogóle zanika i zdarza się, że z perspektywy widzimy, że zrobiliśmy wiele głupich rzeczy?
Zacznijmy od pewnego wyjaśnienia. Mówiąc o dyscyplinie będziemy mieli na myśli dwie sprawy.
Pierwsza to dyscyplina jako pojedynczy akt – akt siły woli. Druga to dyscyplina jako zdolność do wielokrotnego zastosowania siły woli co objawia się trzymaniem się określonego planu działania. Ta druga dyscyplina stanowi podstawę trzymania się systemu.
Mamy dwanaście podstawowych powodów, dla których nasza dyscyplina tradingowa słabnie. Dzisiaj podam połowę.
Trading to złożone przedsięwzięcie, a różni traderzy mogą mieć różne perspektywy, strategie i podejścia do radzenia sobie z psychologicznymi wyzwaniami. Uczenie się z różnych źródeł pozwoli Ci uzyskać ekspozycję na różne punkty widzenia i powiększy możliwość dostosowania się do różnych warunków rynkowych.
Każdy trader posiada własny, unikalny zestaw uprzedzeń, przekonań i perspektyw (często podświadomych!). To może zabarwić interpretację zasad i ograniczyć skuteczność narzędzi.
Aby mówić o dyscyplinie jako o trzymaniu się planu najpierw musimy mieć plan. Inaczej nie mamy się czego „trzymać”. Tworzymy plan, gdy określimy jakiś cel i kroki, dzięki którym możemy go realnie osiągnąć.
W węższym rozumieniu mamy dyscyplinę jako umiejętność prawidłowego wykonania sygnału. I znów „przyczepię się” do terminów, jakie używamy. Co bowiem oznacza „prawidłowego wykonanie sygnału”? Otóż to jest trzymanie się zasad określonych dla wejścia, zarządzania pozycją i wyjścia. Dlatego nie mów o dyscyplinie, jeśli nie masz dobrze zrozumianych następujących spraw:
– jak wygląda sygnał z systemu,
– jak powinno wyglądać prawidłowe zarzadzanie pozycją,
– gdzie i według jakich zasad wychodzisz z rynku.
Podsumowując – nie mówimy o dyscyplinie, jeśli nie mamy planu oraz nie wiemy „do końca” jak wygląda któryś z trzech etapów zagrania. Dopóki tego nie wiemy nie mamy się czego „trzymać”.
Wiem, że się powtarzam, ale znów dwa dni temu trader (ponad pięć lat doświadczenia rynkowego), z którym rozmawiałem zadawał mi pytania o to czy właściwie zarządza pozycją, być może powinien inaczej.
Pytał mnie, który nie znam w ogóle jego systemu!
Jest to bardzo powszechne – traderzy używają systemów, których do końca nie rozumieją, nie czują.
Rekomendacja działania:
Przy okazji poradziłem mu, żeby porobił ze 100 zrzutów ekranu kompletnych wejść i je przeanalizował (żeby zobaczyć, co rynek może zrobić i przygotować strategie działania na każda ewentualność) a następnie by te strategie zarzadzania poćwiczył na demo lub symulatorze.
Dobry system i dobry trading plan są jak dwie szyny kolejowe, po których może jechać pociąg z dużym obciążeniem. Jeśli tych szyn nie ma albo są one słabe to wynik będzie kiepski.
Dobry, dobrze przećwiczony system plus trading plan jest podstawą, do której dodając dyscyplinę i ogólniej siłę wewnętrzną osiągniesz sukces.
Nie ma dwóch „dyscyplin” – życiowej i tradingowej, ale jest jedna i jest nią umiejętność zastosowania siły woli.
Trader może mieć kłopoty z dyscypliną, jeśli jest w ogóle życiowo słabo zdyscyplinowany.
Dzięki odpowiednim ćwiczeniom poziom dyscypliny zacznie się powoli podnosić. Jednak, gdy przerwiesz – po pewnym czasie zacznie powoli opadać. Poziom dyscypliny opada, gdy przez dłuższy czas leniuchujemy np. w czasie wyjazdów wakacyjnych. Oczywiście wakacyjne lenistwo nie jest niczym złym, czasem jest to błogosławieństwo 🙂 Jednak warto też narzucić sobie jakieś minimalne zadania – typu przepłynięcie codziennie x metrów, poranny jogging, pompki, brzuszki etc. To pozwoli na utrzymanie odpowiedniego poziomu siły woli. Po powrocie z wakacji trzeba poświęcić chwilę by znów „wejść w tryby” i jest to też naturalne.
Doświadczeni traderzy w takiej sytuacji stosują np. zmniejszenie swojej normalnej stawki o połowę przez kilka pierwszych transakcji.
Podobnie jak lenistwo i wakacje może działać choroba, przeziębienie albo złe samopoczucie (np. kac). Stan ciała ma duży wpływ na stan umysłu, gdy np. mamy wysoką temperaturę zazwyczaj nie myślimy trzeźwo. Dotyczy to też stosowania siły woli, a więc i dyscypliny.
Rekomendacja
Unikamy sytuacji, gdy mamy usiąść do rynku a nie jesteśmy w formie. Można w przenośni powiedzieć, że płaci rynek, system oraz… nasz stan umysłu, więc unikamy sytuacji, gdy mamy z nim jakiś problem.
Overtrading występuje w dwóch głównych postaciach:
– tradingu zbyt wysoką stawką,
– wykonaniem zbyt wielu pozycji podczas pojedynczej sesji.
Pierwsza postać daje rozchwianie emocjonalne (samo wejście zbyt wysoką pozycją już jest naruszeniem dyscypliny) druga wywołuje zmęczenie a za nim utratę koncentracji.
Rekomendacja
Rekomendacja może być tylko jedna – unikamy takich sytuacji a samo ich wystąpienie traktujemy jako poważne ostrzeżenie i powód natychmiastowego odejścia od rynku, bo coś z nami jest nie w porządku.
Zmęczenie wcześniejsze np. pracą albo zmęczenie siedzeniem przez wiele godzin w oczekiwaniu na sygnał. Często nie ma to sensu, bo powiedzmy jeden przepuściliśmy a następny może być za godzinę lub dwie.
Rekomendacja
Nastaw budzik na 30 minut, nie więcej i połóż się, najlepiej do łóżka. Czasem jest tak, że wstaję po 12-15 minutach, mózg jest spokojny i wypoczęty, jakbym zaczynał dzień od nowa. Wypróbuj przy najbliższej okazji.
UWAGA: nie więcej jak 30 minut, bo jak się roześpimy to gorzej się czujemy i koncentracja jest gorsza.
Druga sprawa – skorzystaj z profesjonalnych rozwiązań i zastąp jasne ekrany ciemnymi z ciemnym tłem. Mniej rażą oczy i wolniej się zmęczysz.
Ćwiczenie ogniskowej oczu. Co godzinę poćwicz oczy – spójrz przez okno na jakiś daleki punkt na horyzoncie, potem przenieś wzrok na framugę okna, zrób tak 3-4 razy. Ćwiczenie przeciwdziała skumulowanemu zmęczeniu oczu z powodu stałego skupienia w bliskiej odległości.
Regularne przerwy. Podczas siedzenia przed platformą co godzinę rób sobie przerwy po około 10 minut. Nie siedź jednorazowo dłużej niż 3 godziny, większość ludzi po 3 godzinach ma kłopoty ze skupieniem uwagi. Jeśli chcesz posiedzieć więcej – zrób dwie sesje z dłuższą przerwą – ale wykorzystaj ją idąc na spacer, obiad.
W trakcie przerwy zmień typ bodźców – czyli odpada włączanie gry komputerowej albo oglądanie filmu, tak nie odpoczniesz. Przewietrz się, mózg potrzebuje tlenu. Zamiana platformy tradingowej na grę lub film i dalsze siedzenie przed komputerem to zły pomysł, najlepiej przewietrz się. Brak tlenu sprawia, że męczymy się szybciej, stąd konieczność wietrzenia pomieszczenia. „Papieros w przerwie” to pomyłka.
Wymuś obieg powietrza w zamkniętym pomieszczeniu. Dobrym rozwiązaniem jest niewielki wentylator wymuszający obieg powietrza w pomieszczeniu. Daje ruch powietrza, czyli oddycha nam się łatwiej i wolniej się męczymy. Można stosować przez cały rok, także zimą.
Utrata dyscypliny może być wywołana utratą wiary we własny system. Stąd tyle razy mówię o wszechstronnym przetestowaniu i wyczerpującej nauce systemu. Chodzi o to, aby mieć pewność systemu, siebie, swojego rozumienia rynku. Ta pewność przychodzi dzięki kompetencji – wszechstronnemu poznaniu i przećwiczeniu systemu.
Tu po raz kolejny chcę zwrócić uwagę na prostotę – im bardziej skomplikowany samochód masz tym trudniej będzie Ci go opanować. Niech więc będzie jak najprostszy.
Top Investor - zestaw narzędzi dla traderów indywidualnych. Od systemu po psychologię. Sprawdź!
“Many times, when traders don’t follow their trading plans, it’s because those plans don’t truly fit who they are.”
– Brett Steenbarger
Spoiler: bo doświadczenie pojedynczego tradera, zazwyczaj jest ograniczone do… tylko do jego samego. Jakie jest prawdopodobieństwo, że akurat to doświadczenie będzie to pasować akurat do Ciebie?
Psychologia tradingu ma kluczową rolę w Twoim sukcesie na rynku. Obejmuje emocjonalne i mentalne aspekty (tzw. mental toughness), które wpływają na Twoje wyniki tradingowe. Choć szukanie wskazówek od doświadczonych traderów może być wartościowe to poleganie wyłącznie na doświadczeniu jednego tradera/mentora jest… bez sensu.
Poleganie na jednej perspektywie naraża Cię na stronniczość, brnięcie w ślepe uliczki i bardzo ograniczoną wiedzę – ograniczoną tylko do jednego “przypadku”, który pracował na bardzo ograniczonej ilości systemów, narzędzi i w bardzo konkretnych warunkach (praca, dom, bezpieczeństwo finansowe, rodzina, znajomi, zdrowie, problemy, klimat, tp itd).
Innymi słowy, doświadczenie jednej osoby nijak się ma do Twojego, które najpewniej będzie zupełnie inne!
Trading to złożone przedsięwzięcie, a różni traderzy mogą mieć różne perspektywy, strategie i podejścia do radzenia sobie z psychologicznymi wyzwaniami. Uczenie się z różnych źródeł pozwoli Ci uzyskać ekspozycję na różne punkty widzenia i powiększy możliwość dostosowania się do różnych warunków rynkowych.
Każdy trader posiada własny, unikalny zestaw uprzedzeń, przekonań i perspektyw (często podświadomych!). To może zabarwić interpretację zasad i ograniczyć skuteczność narzędzi.
Psychologia tradingu jest zwieloaspektową dyscypliną, obejmuje szeroki zakres koncepcji, technik i podejść. Perspektywa pojedynczego tradera (obojętnie jak bardzo jest szanowana) zapewnia jedynie częściowy obraz całości. A to może skutkować niepełnym zrozumieniem psychologii, utrudniając Ci rozwój skutecznego sposobu myślenia o tradingu. Bycie traderem (nawet z wynikami) nie sprawia, że jest się specem od psychologii. To zupełnie osobna działka.
Traderzy mają różne osobowości, tolerancję na ryzyko i profile psychologiczne. To, co działa dla jednego tradera, niekoniecznie musi działać dla innego. Poznając szerokie doświadczenia psychologii tradingu, możesz zidentyfikować podejścia, które rezonują z Twoim stylem i preferencjami. Poleganie na jednym źródle może nie zaspokoić Twoich indywidualnych potrzeb, potencjalnie prowadząc Cię do frustracji i braku postępów.
Rynki finansowe są dynamiczne i podlegają ciągłym zmianom. Uczenie się od jednego tradera może zapewnić wgląd w jego doświadczenia i strategie, ale może nie przygotować Cię na ewoluujący charakter rynków.
Psychologia tradingu stale się rozwija. Uczenie się z jednego źródła może dostarczać wiedzy opartej na określonym czasie i kontekście, pomijając nowsze rzeczy. Trzeba w tym siedzieć, aby być na bierząco. Trader zwykle jest zajęty… tradingiem.
Żebyśmy się dobrze zrozumieli, nie chodzi o to, żebyś przestał kontaktować się z innymi traderami. Nie! Można w ten sposób wymienić się fajnymi spostrzeżeniami o rynku i doświadczeniem. Chodzi o to, żebyś pamiętaj przy tym, że ograniczanie się tylko do jednego źródła może być szkodliwe dla Twojego rozwoju, jako tradera.
Buduje się działy typu trading performacne, gdzie zatrudnia się specjalistów m.in. od psychologii tradingu. Zwykle są to osoby z wiedzą psychologiczną i/lub psychiatryczną. Tylko czasem są oni również traderami.
Bo takie osoby mają wszechstronną wiedzę o problemach psychologicznych, potrzebach tradingowych i możliwych rozwiązaniach. Są w stanie zanalizować i zrozumieć sytuację, i dobrać możliwe najlepsze narzędzia do poradzenia sobie. Z ogromnej puli, jaką mają.
Trader - prywatne pojedyncze doświadczenie
Specjalista psychologii tradingu (np. TPC) - zgłębiona wiedza psychologiczna oparta o wszechstronne doświadczenia wielu traderów (często setek traderów)
Dr Dariusz Świerk: Kogo mogę polecić? Są 3 nazwiska:
Pierwszy pracuje tylko z traderami funduszowymi. Drugi, niestety już nie żyje, ale książki nadal są w sprzedaży (na pewno po angielsku). Z kolei u mnie znajdziesz możliwie najlepsze narzędzia i metody do samodzielnego zastosowania. W dodatku po polsku. Na moment pisania tekstu, osobiście pracuję tylko z traderami zawodowymi.
Wszystko inne uważam, że jest mało wartościowe, zazwyczaj banalne, a często bywa szkodliwe (za często).
PS. Przy następnej okazji dam Ci znać, jakie umiejętności trzeba wypracować.
Top Investor - zestaw narzędzi dla traderów indywidualnych. Od systemu po psychologię. Sprawdź!
Niektóre badania wskazują, że za sukces w tradingu aż w 80% odpowiada psychologia. Potwierdzili to tez najlepsi traderzy na świcie, z którymi romawiałem. Każdy podkreślał rolę psychologii bez względu na stosowany system, czy strategie. Największe fundusze inwestycyjne mają całe działy wsparcia psychologicznego dla swoich traderów. Zupełnie, jak w sporcie wyczynowym – dbają o to, aby zawodnik “nie wysypał się przez głowę”.
Jeśli interesujesz się tradingiem na Forex, to prawdopodobnie słyszałeś o High Performance Trading (HPT). HPT to podejście do tradingu, które koncentruje się na osiągnięciu jak najwyższej wydajności. Oznacza to, że celem HPT jest generowanie jak największego zysku przy jak najmniejszym ryzyku.
HPT podkreśla znaczenie zarządzania emocjami w tradingu. Słaba psychika to jeden z największych wrogów tradera. Prowadzi do podejmowania błędnych decyzji. Jako trader musisz nauczyć się rozpoznawać i kontrolować swoje emocje, takie jak strach, gniew, chciwość i euforia. Powinieneś też opracować strategie, które pomogą Ci zachować zimną krew w sytuacjach stresowych. Nie da się tego zrobić przy okazji, nie da się tego zrobić bez odporności psychicznej.
Jako pierwszy w Polsce ponad 10 lat temu udostępniłem traderom w Polsce profesjonalne szkolenie z psychologii tradingu Top Investor. Na zachodzie już od lat umiejetności z tego zakresu to podstawa. Traderzy instytucjonalni mają stały dostęp do specjalistów z zakresu psychologii, praca 1:1 to też nic nowego. Najlepsze fundusze mają specjalnie działy i zatrudniają specjalistów od HPT. Ile to kosztuje? Godzina takiego mentoringu to kilkaset to paru tysięcy dolarów.
W Polsce, do dzisiaj nikt poza mną jakoś specjalnie się nad tym nie pochyla. Dlaczego? Jednym z powodów na pewno jest brak dostępu do tego typu wiedzy. Polski rynek tradingowy jest mocno hermetyczny – za mały by z zachodu coś docierało. Mały rynek to też mało zawodowych traderów, którzy posiadaliby taką wiedzę (czy w Polsce ktokolwiek zatrudnia traderów? Daj znać!). A w drugą stronę, trzeba dobrze znać język i wiedzieć, gdzie pytać, a na to potrzeba czasu, którego nie zawsze się ma. No i oczywiście jakże błędne przekonania, że umysł nie jest ważny – gdy złamiesz rękę to idziesz do lekarza, a gdy mózg ma gorszy okres to nie robisz nic… choć to najważniejszy organ, jaki masz! Serce można wymienić, mózgu nie. A przynajmniej jeszcze nie 😉
W każdym razie HPT to takie combo: działający i perfekcyjne opanowany system oraz psychologia tradingu. Mental toughness, która odpowiada za poprawne i trwale (!) budowanie dyscypliny, zarządzania stresem, chciwością, niezdecydowaniem, pochopnością i każdą inną emocją, która ma wpływ na Twój trading. HPT to także ciągły feedback i samodoskonalnie.
W skrócie, High Performance Trading to dążenie do osiągnięcia najwyższej wydajności na rynku. W Polsce pierwszym i jedynym tak zaawansowanych szkoleniem z HPT jest Top Investor. Sprawdź: www.topinvestor.pl
PS. Ukończyłeś już Top Investora? Daj nam znać kontakt@forexinstitute.pl. Jest coś bardziej zaawansowanego.
Majątek netto wg Forbes: 7,7 miliarda USD (2023)
B
ruce Kovner to legenda świata tradingu, który założył jden z najbardziej udanych funduszy hedgingowych w historii. Z biegiem czasu Caxton stał się jednym z największych i odnoszących największe sukcesy makrofunduszy hedgingowych, posiadającym aktywa o wartości 12 miliardów dolarów i średnią roczną stopę zwrotu netto na poziomie ponad 21%.
Jednak droga Kovnera do sukcesu nie była wolna od przeciwności losu.
W początkowych latach swojej kariery tradingowej, Kovner doświadczył znaczących strat i był bliski bankructwa. Zrozumiał, że jego emocjonalne reakcje na ruchy rynkowe sprawiały, że podejmował impulsywne i źle przemyślane decyzje.
Rozpoznał znaczenie opanowania psychologii tradingu, aby stać się udanym traderem. Pracował nad kontrolą emocji, rozwijaniem dyscypliny i utrzymaniem racjonalnego podejścia wobec trudności na rynkach.
Przełom. Dzięki poświęceniu i rygorystycznemu samodoskonaleniu, Kovner przekształcił się w tradera o dużym samozaparciu i odporności emocjonalnej. Przypisuje swój ostateczny sukces jako miliarder traderowi swojej umiejętności efektywnego zarządzania aspektami psychologicznymi tradingu.
“My experience with novice traders is that they trade three to five times too big. They are taking 5 to 10 percent risks on a trade when they should be taking 1 to 2 percent risks. The emotional burden of trading is substantial; on any given day, I could lose millions of dollars. If you personalize these losses, you can’t trade.”
– Bruce Kovner
“The game of speculation is the most uniformly fascinating game in the world. But it is not a game for the stupid, the mentally lazy, the person of inferior emotional balance, or the get-rich-quick adventurer. They will die poor.”
– Jesse Livermore
R
ozważmy inwestora o imieniu Janek, który zaczął trading na Forex z dużymi nadziejami na znaczące zyski. Janek miał solidne zrozumienie analizy technicznej i fundamentalnej, a na papierze opracował zyskowną strategię handlową i system. Nie był on jednak przygotowany na psychologiczne wyzwania, jakie niesie ze sobą giełda…
Na początku Janek zrealizował kilka transakcji, które okazały się bardzo zyskowne. Ten początkowy sukces zwiększył jego pewność siebie do najwyższego poziomu. Zaczął zajmować większe pozycje, myśląc, że ma naturalny talent do handlu na rynku Forex. Jego nadmierna pewność siebie doprowadziła do impulsywnych decyzji i podejmowania nadmiernego ryzyka.
Ponieważ forex może być bardzo zmienny, Janek wkrótce zaliczył serię strat. Stał się niespokojny i zestresowany, zaczął działać chaotycznie i w pośpiesznie. Otwierał coraz bardziej ryzykowne transakcje, chiał się odegrać. Straty goniły straty. Jego stan emocjonalny pogarszał się, wpływając życie osobiste i zawodowe.
Po znaczących stratach i emocjonalnym zamieszaniu Janek zdał sobie sprawę, że potrzebuje pomocy. Naturalne było, że zaczął od zmiany systemu na inny, potem kolejny i jeszcze jeden, i… Nadal bez lepszych wyników, skierował się w kierunku psychologii tradingu. Nauczył się o typowych pułapkach emocjonalnych, takich jak strach, chciwość, trading z zemsty “na odegranie”, brak dyscypliny, czy słaba odporność psychiczna. Szukał również wsparcia u mentorów. Dowiedział się, że najlepiej zarabiajacy traderzy 90% wysiłków kładą na psychologię. Podobnie w najbogatszych funduszach tradingowych – wydają ogromne pieniądze na działy psychologiczne i programy wspierajace dla traderów. Szukał wiedzy, jak oni to robią.
Janek stopniowo zaczął wdrażać strategie budowania mental toughness i zarządzania swoimi emocjami. Nauczył się akceptować straty, jako część handlu, trzymać się planu handlowego, poza emocjonalnie zarządzać ryzykiem i kapitałem, i unikać podejmowania impulsywnych decyzji. Ćwiczył również uważność i techniki relaksacyjne, aby zmniejszyć stres podczas tradingu.
Z biegiem czasu siła psychiczna Janka uległa znacznej poprawie. Nie kierował się już emocjonalnymi wzlotami i upadkami. Zbudował dyscyplinę i nauczył się ją utrzymywać, zaczął skutecznie zarządzać ryzykiem i kapitałem. W rezultacie jego wyniki ustabilizowały się i zaczął osiągać stałe zyski, sukcesywnie budując coraz większy kapitał.
To typowa ścieżka tradera, odzwierciedla typowe wyzwania i doświadczenia, które wielu traderów napotyka w swoim “tradingowym życiu”. Niestety w większości przypadków nie kończy się to tak pozytywine. Traderzy nie potrafią (nie chcą) przeskoczyć z 3 do 4. Podczas, gdy to opanowanie swojej psychiki jest często kluczem do długoterminowego sukcesu na rynku forex. A Ty, lubisz tracić, czy zarabiać?
ZA DARMO I BEZ REJESTRACJI!
“Win or lose, everybody gets what they want out of the market. Some people seem to like to lose, so they win by losing money.”
– Ed Seykota
New City Trader to nowy magazyn dla traderów, zarządzających portfelami i funduszami hedgingowymi, właścicieli funduszy.
Tradycyjny handel i inwestowanie staje na głowie. Traderzy narzekają na duże zmiany, w których coraz trudniej się odnaleźć. AI, dane alternatywne, automaty, systemy hybrydowe…
W tym magazynie chcemy pomóc Ci zrozumieć to ‘nowe’, które nadchodzi. Chcemy wskazać, co będzie odbierało pieniądze traderom i funduszom. A z drugiej strony, co może przynieść nowe zyski.
Dobre przygotowanie, dobra kompleksowa znajomość systemu i przećwiczenie go w wielu równych sytuacjach to najlepsza recepta na dobre wyniki i niski poziom stresu. Ponieważ będziesz bardzo, bardzo, bardzo dobrze przygotowany.
W tej lekcji rozpoczniemy temat stresu i jego wpływu na wyniki handlowe – w krótkim i długim okresie. Ponadto otrzymasz pierwsze zadania/ćwiczenia, które doprowadzą do długoterminowej redukcji poziomu stresu.
W krótkim okresie – wysoki poziom emocji i stresu powoduje obniżenie zdolności intelektualnych. Niższe zdolności intelektualne, innymi słowy, to mniej wydajne myślenie. Jest to powód, dla którego generalnie gorzej radzimy sobie na egzaminach, np. zapominamy o najprostszych i najbardziej oczywistych rzeczach.
W dłuższej perspektywie – ciągły stres może prowadzić do drażliwości, bólów głowy, migren, arytmii serca, wrzodów żołądka i nie tylko! Niektórzy uważają, że reakcje biochemiczne, które powoduje stres w naszym organizmie, mogą powodować zawały serca, udary mózgu i mogą być jedną z przyczyn powstawania i rozwoju raka.
Próby rozładowania stresujących sytuacji za pomocą alkoholu mogą prowadzić prosto do alkoholizmu. Niewiele osób wie, że William Griffith Wilson, założyciel Anonimowych Alkoholików, był zawodowym maklerem na Wall Street, a jakiś czas temu odniósł nawet sukces.
Stres związany z tradingiem to nie tylko strata na rynku! Ma on szerszy wpływ na Twoje życie. Znam traderów, którzy z powodu wysokiego poziomu stresu nie są w stanie wykonywać swojego zawodu – musieli przestać handlować. Jest to więc poważna sprawa. Wszyscy aktywni traderzy, których znam, mają swoje własne rozwiązania radzenia sobie ze stresem i jego skutkami.
Ponieważ naszym celem w tym kursie jest długoterminowa rentowność – zajmiemy się wszystkimi źródłami stresu jeden po drugim. Jesteś gotowy? 😉 Zaczynamy!
Utrata pieniędzy na rynku może być źródłem stresu. Zwłaszcza jeśli jest to dla Ciebie znacząca suma. Dla każdego suma ta może być inna, ale istnieje dla każdego. Jest to tak zwany szklany sufit, którym zajmiemy się w kolejnych lekcjach.
Co ciekawe, zysk może być również powodem silnej reakcji stresowej. Im większy zysk, tym większe prawdopodobieństwo stresu. Znam traderów, u których duże zyski wywołały traumatyczne reakcje (szok psychologiczny). W jednym z ekstremalnych przypadków trader, który w ciągu jednego dnia zarobił ogromną sumę na opcjach, doznał tak silnego szoku psychicznego, że przez rok (!) nie był w stanie pojawić się w swoim biurze.
Samo przebywanie na rynku może wywołać reakcję stresową. W pewnym momencie wiąże się ona w psychice tradera w taki sposób, że później reakcja stresowa pojawia się stale. Wkrótce dowiesz się, jak to się dzieje i jak zmienić to na pozytywne reakcje.
Wyjście z rynku może być stresujące, zwłaszcza jeśli czekasz na sygnał przez długi czas. Innym przypadkiem jest sytuacja, w której wychodzisz z rynku, np. pod wpływem emocji, a rynek kontynuował silny ruch w twoim kierunku, więc gdybyś był na pozycji, zarobiłbyś bardzo dobre pieniądze. Innym przykładem stresującej sytuacji jest stracona okazja, wyraźny sygnał, który przegapiłeś.
Niepewność jest kolejnym źródłem stresu, wskazywanym przez praktycznie wszystkich badaczy. Trading to przede wszystkim umiejętność zarządzania niepewnością i ryzykiem – wchodzisz na rynek z pieniędzmi nie wiedząc “jak to się skończy”. Do takiej sytuacji należy się przyzwyczaić. Doświadczeni traderzy praktycznie nie zwracają uwagi na “niepewność” – wiedzą, że wynik pojedynczego zlecenia jest nieznany, ale mimo to na koniec miesiąca, po serii zleceń, będą na plusie.
Prześledźmy trochę materiału i zwróćmy uwagę na jedną ważną rzecz – zauważmy, że mamy 2 rodzaje źródeł stresu. Pierwszym jest sytuacja, w której się znajdujemy, na przykład: z otwartą pozycją na rynku. Drugim źródłem są nasze myśli i wyobraźnia, którą tworzymy.
Kilkukrotnie wspominałem o tym, że nasz umysł nie do końca odróżnia rzeczywistość od wyobrażeń. Oznacza to, że wspomnienie stresującej sytuacji może wygenerować taką samą reakcję jak zdarzenie.
Przykład:
Przerwij na chwilę czytanie i przywołaj w myślach jakąś stresującą sytuację: egzamin, wypadek, trudna rozmowa np. o pracę… Wkrótce możesz odczuć początek stresu w swoim ciele.
Tak właśnie działa zamartwianie się i niekontrolowane wyobrażanie sobie negatywnych scenariuszy – powoduje stres i pozbawia sił.
Na koniec tego krótkiego wprowadzenia powiem więcej o innej ważnej kwestii: jeśli masz inne stresujące sytuacje, poza inwestowaniem i handlem, twój poziom stresu będzie zazwyczaj sumą tych stresów.
Oznacza to, że inne stresujące wydarzenia życiowe, np. kłótnia, wypadek, choroba, kradzież, stres w ruchu ulicznym, jet-lag… … … mogą również mieć negatywny wpływ na wyniki rynkowe.
Warto wiedzieć, że źródłem stresu może być również silny hałas lub tłum ludzi. Amerykańska giełda, gdzie traderzy wykrzykują oferty jeden po drugim i gdzie panuje tłum i hałas, stała się ikoną stresującego środowiska.
Są osoby, które w większości takich sytuacji nie doświadczą reakcji stresowej. Jak twierdzą naukowcy, ich wysoka odporność na stres może być związana z brakiem kilku czynników, które przyczyniają się do stresu: wewnętrzny sabotaż, wewnętrzne konflikty, strach przed sukcesem, wpływ wyników na samoocenę.
W następnej lekcji nauczysz się kolejnego ćwiczenia, które buduje silną, pozytywną samoocenę, aby usunąć jeden z podstępnych i potężnych czynników stresu.
Naszym celem, poprzez wszystkie lekcje poświęcone stresowi, będzie zrozumienie, jak stres wpływa na ciebie, jak może negatywnie wpływać na twoje wyniki i oczywiście, co możesz zrobić, aby zapobiec takiej sytuacji lub jak ją odwrócić.
Nie obędzie się tutaj bez konkretnych technik, nie tylko bezpośrednio wpływających na poziom stresu w tradingu i w życiu, ale także poprawiających perspektywy życiowe, budujących optymizm, siłę i wewnętrzną odporność. Techniki te mają na celu pomóc ci stać się bardziej zrelaksowaną i szczęśliwą osobą, realizującą swoje cele poprzez handel na rynkach przy jak najmniejszym poziomie stresu i emocji.
Stres rozwija się w wyniku naszej reakcji na wydarzenia zewnętrzne, możemy go również generować sami – po prostu myśląc… Ludzie, którzy się martwią, mają podwyższony poziom stresu.
W skrajnych przypadkach osoby, które nadmiernie się martwią, mogą wywoływać ciągłe uczucie wysokiego stresu. Często osoby te postrzegają jako stresujące praktycznie każde wydarzenie.
W takim przypadku będą one miały problemy w handlu. Nie tylko z powodu radzenia sobie z nowymi stresującymi czynnikami, ale także dlatego, że ogólny poziom stresu może szybko wymknąć się spod kontroli. Wysoki poziom stresu to: gorsze postrzeganie rynku, gorsza jakość analizy, złe decyzje, straty.
Po drugiej stronie mamy osoby, które potrafią przejść przez wiele stresujących sytuacji bez specjalnych problemów.
Patrząc z perspektywy i lekko generalizując możemy powiedzieć, że osoby z wyższym poziomem stresu mogą osiągać lepsze wyniki na wyższych timeframe’ach (tygodniowy, dzienny, 4-godzinny), a gorsze przy spekulacji na niższych TF:
1-godzinnym, 15-minutowym, 5-minutowym, minutowym.
Rozumiem sytuację wielu inwestorów, którzy chcą wystartować z małym kapitałem i “szybko się wzbogacić”. Zwykle wymaga to wielu transakcji w krótkim okresie w celu zbudowania kapitału.
Jeśli jesteś osobą mniej odporną na stres – rozważ dwie fazy swojej gry.
Pierwszy – gdy akceptujesz wyższy poziom stresu i aktywnie stosujesz ćwiczenia i wskazówki, które przedstawię Ci w kolejnych lekcjach, dbając o to, by nie przekraczać swojego poziomu stresu.
Druga – gdy świadomie przejdziesz na wyższy TF, gdzie obciążenie dla Twojej psychiki będzie mniejsze.
Chodzi o to, by nie przeceniać zbytnio poziomu swojego obciążenia psychicznego, ponieważ wielu traderów musiało z tego powodu opuścić rynek i nigdy na niego nie powrócić, ponieważ nie było nikogo, kto mógłby im pomóc.
Kolejna ważna rzecz: jeśli masz wysoki poziom stresu w swoim życiu, zastanów się, jak to zmienić, zanim zajmiesz się poważnymi inwestycjami lub handlem. To bardzo ważne, ponieważ nie jesteś w stanie wytrzymać tego wszystkiego psychicznie.
Poziom stresu zmniejsza się wraz ze wzrostem doświadczenia i umiejętności.
Oczywiście możliwe jest również, że poziom emocji i stresu z czasem ulega obniżeniu. Pamiętajmy, że to jak jest po kursie na prawo jazdy i jak jest po pewnym czasie jazdy – nie jest już stresujące i często staje się przyjemnością. Z handlem może być podobnie. Im większe będą Twoje kompetencje, obycie z systemem i rynkiem – tym mniej stresu będziesz odczuwał.
Oczywiście nadal pozostaje kwestia szklanego sufitu, gdy stres nagle narasta, ale ten temat zostanie poruszony w przyszłych lekcjach.
Kiedy coś dzieje się nagle, jesteś atakowany na ulicy, samochód ma cię potrącić itp. – Twoje ciało reaguje automatycznie. Nazywa się to “walką lub ucieczką”, czyli “walcz lub uciekaj”. Działania te zachodzą automatycznie:
Podstawowym działaniem zapobiegającym reakcji stresowej, które zastosujemy, będzie kontrolowanie napięcia mięśniowego i oddechu w sytuacjach stresowych.
Pierwszą metodę opiszę w dzisiejszym zadaniu pod koniec lekcji. Takich metod jest cały pakiet: podstawowa zadziała zawsze, inna wywoła podobne efekty nieco szybciej.
Na początku mamy wiele rzeczy do przeanalizowania NA RYNKU, ale z czasem staje się to łatwe, a następnie często intuicyjne.
Symulacja i “bardzo powolny handel” początkowo dają naszemu mózgowi czas na poznanie realiów rynku i systemu. Zupełnie inaczej będzie uczyć się poddawać stresowi handlując na rachunku rzeczywistym (co zazwyczaj kończy się serią strat). W tym przypadku wolniej naprawdę znaczy szybciej.
Zanim zaryzykujesz swoje pieniądze na rynku, bądź bardzo dobrze przygotowany. Jeśli znasz siebie i rynek, masz szansę wygrać. Zawsze bądź gotowy do walki.
Medytuj nad klasycznym cytatem:
“Bitwy wygrywa się przed ich rozpoczęciem” – Sun Tzu “The Art of War”
Jest to fragment kursu “Top Investor”. W pełnej wersji szkolenia odpowiadam szczegółowo na pytanie „Jaki system wybrać?”, jakie mamy możliwości do wyboru, od jakiego systemu nie wolno zaczynać (!), co z TP i SL, konieczność optymalizacji. Sprawdź szczegóły.
Dzisiaj obiecane drugie wideo, ale zanim podam Ci link, przeczytaj tekst niżej, bo jest BARDZO ważny dla dyscypliny w tradingu. Praktycznie wszyscy eksperci zgadzają się, że dyscyplina jest najważniejszą cechą tradera. Wszyscy, za wyjątkiem mnie.
Bliższe przyjrzenie się tej popularnej opinii pokazało, że jest błędna. Istnieje cecha znacznie ważniejsza niż dyscyplina i jest ona szczególnie widoczna u najlepszych traderów.
Na pierwszy rzut oka wydaje się oczywiste, że dyscyplina jest najważniejsza w tradingu, bo bez niej nie będzie wyników. Trader musi być zdyscyplinowany, musi umieć poprawnie i na czas wykonywać wejścia i wyjścia. Zapytaj każdego eksperta i każdego tradera o to, jaka cecha jest najważniejsza w tradingu, a 95% z nich odpowie ci, że dyscyplina.
Logicznie myśląc wzmocnienie dyscypliny powinno prowadzić do lepszych i stabilniejszy wyników. Znalazłem ćwiczenia, które w tym pomagają. Wielu traderów zaczęło je stosować, ale efekty były słabsze niż oczekiwałem. Co gorsza, bywało, że dyscyplina po prostu znikała! Pomimo odpowiedniego wysiłku i ćwiczeń. Nie rozumieliśmy dlaczego tak się dzieje.
Pod wpływem presji rynku dyscyplina rozpadała się, jak domek z kart. Wzmocnianie jej często nie przynosiło żadnej poprawy. Powoli zaczęliśmy rozumieć, że trzeba szukać dalej, głębiej, że jest coś więcej.
Konsulting nauczył mnie jednego: jeśli chcesz coś zrozumieć – zbadaj najlepszych. Dowiedz się, czym różnią się od przeciętnych i co składa się na ich sukces. A gdy się to wie – można zacząć uczyć innych.
Sprawdziłem i był to ogromny krok naprzód.
Okazało się, że najlepsi traderzy są inni. Że mają coś lepszego, większego niż tylko dyscyplina. I tego chcę Ciebie nauczyć. Zaczynamy od obiecanego wideo:
5 Prostych Zasad Wyznaczania Trendów. Tutaj masz okazję poznać 5 zasad trendowych, które pozwolą Ci określić trend bez najmniejszych wątpliwości i wybierać wyłącznie najlepsze pozycje na rynkach. Sprawdź Szczegóły…
Top Investor 2.0. Celem kursu jest, abyś został Top Inwestorem z wiedzą i narzędziami najlepszych traderów! Tu znajdziesz odpowiedź na pytanie: Jak mogę osiągnąć i utrzymać trwałe rezultaty, które będę tylko powiększać? Sprawdź Szczegóły…
Mental Toughness I. To szkolenie poprzez naukę panowania nad stresem i emocjami dopadającymi Cię na rynku i po grze, pomoże Ci ustabilizować zyski, zmniejszyć straty, szybciej stabilnie zarabiać i chronić swój komfort psychiczny. Sprawdź Szczegóły…