Jak umysł tradera widzi rynek
Plan przygotowany na zimno jest racjonalny, przemyślany i sensowny. Jednak tuż przed wejściem pojawiają się silne emocje i nagle ten sam plan wydaje się słaby i nie dostosowany do rynku. Dlaczego tak jest?
Category: Trading i Inwestowanie
Gdy duży zysk destabilizuje psychikę tradera
Trader, którego poznałem zgłosił się do mnie z następującym problemem. Maił wyjątkowo dobry dzień, wręcz znakomity. Traf chciał że wszedł duża pozycją na początku dnia (daytrader) a wskutek zamachu terrorystycznego rynek dramatycznie spadł.
Dni z tak olbrzymimi ruchami jest tylko trzy lub cztery w roku.
Miał pozycję przez kilka minut, gdy nagle rynek ruszył i w ciągu niedługiego czasu był kilkaset pips na plusie. Typowe wejście, jakie miał to zwykle 8-10 pips. Tego dnia zarobił grubo ponad tysiąc.
Jego osobiste konto, już (dla niego) niemałe powiększyło się kilkakrotnie. Był wstrząśnięty. Czegoś takiego jeszcze nie doświadczył.
Jednak następnego dnia pojawił się problem. Problem był bardzo poważny. Kolega w ogóle nie mógł wejść na rynek. Nie był w stanie. Nie pomogło zmniejszenie pozycji. Nie pomogło z umniejszenie pozycji do minimum na jakie pozwalał broker. Kilkaset razy mniejsza pozycja niż zwykle wywoływała silny stres.
Po kilku dniach takiej męki zgłosił się do mnie.
Wtedy po raz pierwszy zobaczyłem, że nie tylko duża strata może zdestabilizować psychikę, podobny efekt może przynieść duży, zaskakujący, niespodziewany zysk. Kolega przyznał, że był w szoku i długo nie mógł zrozumieć sytuacji. Myślał, że to pomyłka.
Dopiero przeczytanie newsów uświadomiło mu, że to nie pomyłka i właśnie jest w trakcie wejścia swojego życia.
Traumę może wywołać bardzo silne, niespodziewane przeżycie typu olbrzymia strata, zysk
Na traumę nie ma mocnych, nawet najtwardsi i najbardziej doświadczeni traderzy są narażeni na takie ryzyko. Nawet jeśli skrycie życzą sobie takiego wydarzenia, kiedy nadejdzie skutki mogą być bardzo dalekie od oczekiwanych.
Kolega stracił pewność siebie, znikła pewność zachowań rynku, to co się wydarzyło daleko przekraczało jego pojemność emocjonalną.
Jakiś czas później znalazłem podobną historię (na pewno jest ich więcej), opisywał ją znany coach. Inny trader (super-trader) zarobił blisko miliard w jeden dzień, po czym przez wiele miesięcy nawet nie zbliżał się do swojego biura, nie był w stanie przekroczyć progu.
To, co opisałem to ekstremalne przypadki. Napisałem też, że najlepsi są od tego wolni. To nie do końca prawda, o czym świadczy przykład z traderem – miliarderem.
Najlepsi traderzy z City są na pewno wolni od nieco innego efektu – mianowicie zyski i straty nie mają wpływu na ich kolejne decyzje.
Fachowo nazywa się to w branży „path independence” co oznacza, że niezależnie, czy szli ścieżką zysków czy strat – ich proces decyzyjny jest zawsze taki sam. To kolosalnie ważna sprawa, większość traderów nie jest w stanie otrząsnąć się, uspokoić i pozbyć wpływu poprzednich zysków i strat na ich proces decyzyjny.
Obie historie które opisałem powyżej mają szczęśliwe zakończenie. Miliarder nadal jest na rynku, mnie oddało się pomóc koledze i w ciągu dwóch dni wszelkie negatywne skutki znikły by nigdy nie powrócić (sprawdzałem potem co miesiąc).
DARMOWY DOSTĘP DLA SUBSKRYBENTÓW NEWSLETTERA - wideo
Jak rozpoznać, że system jest dobry?
Jak się kończy gra bez SL – historia tradera
Z nałem tradera, który znakomicie zarabiał na ropie ale grał bez SL. Nie martwiło go to zupełnie, taki trading trwał kilka lat.
Żeby było jeszcze śmieszniej do rynków siadal często na strasznym kacu po nocnych libacjach. Nie miał problemów z psychiką, nie bał się, nie zastanawiał, być może dlatego, że dręczył go często kac – morderca.
Wszyscy byliśmy zdumieni, że rano potrafi rzucic okiem na rynek i określić, co się dzieje.
Był to okres, gdy bardzo często na początku sesji zdarzały się wybicia stop lossów i dopiero po tym rynek obierał właściwy kierunek i poruszał się się bardzo szybko.
Kolega stawiał pozycję w kierunku głównego ruchu rynku.
Dobra passa trwala kilka lat.
Pewnego dnia stało się coś co przerwało jego karierę.
Wszedł w pozycję long. Rynek zaczął dpadać, trwało to 3 dni. Kolega, co jakis czas powtarzał, że ta sytuacja się odwróci.
Trzeciego dnia miał margin call. Stracił całe konto.
Rynek spadł jeszcze troche spadł, po czym ruszył do góry i w parę kolejnych dni mocno przebił poprzedni szczyt. Kolega trader nigdy nie wrócił na rynek, dziś ma swoją firmę.
DARMOWY DOSTĘP DLA SUBSKRYBENTÓW NEWSLETTERA - wideo
Jak rozpoznać, że system jest dobry?
Najlepszy system tradingowy dla Ciebie
Dziś chcę zająć się odpowiedzią na pytanie które pada bardzo rzadko a ma krytyczne znaczenie dla długofalowych wyników. To pytanie ma następujący kształt:
Jaki jest najlepszy system dla ciebie?
Uważam, że ono jest co najmniej tak samo ważne, jak poprzednie, a dla wielu ludzi ważniejsze. Dlaczego?
Zacznijmy od pewnej historii…
Jan lubi szybką jazdę i bierze udział w ulicznych wyścigach. Adrenalina, ryzyko, szybkie decyzje, panowanie nad sobą i nad samochodem w wąskich uliczkach to jest to co lubi. Karol jest flegmatykiem, lubi wszystko przemyśleć, nie lubi podejmować pochopnych (czytaj szybkich) decyzji. Woli, gdy wydarzenia przebiegają spokojnie, a on ma czas do namysłu jak na nie najlepiej zareagować.
Jan i Karol to dwie różne osoby z różnymi temperamentami. Zastanówmy się, jakie systemy będą dla nich najlepsze i dlaczego?
Jakie systemy tradingowe są najlepsze i dlaczego?
1. Wyobraź sobie teraz, że mamy super świetny system skalpingowy. Może przynieść znakomite wyniki jak pokazują statementy (wyniki z konta) ludzi, którzy nim grają. Daje on kilka sygnałów dziennie, sama pozycja trwa od kilku do kilkunastu minut. Taki trading wymaga koncentracji, szybkiej analizy sytuacji, umiejętności podejmowania szybkich decyzji
Jak myślisz kto ma większe szanse stale zarabiać tym systemem? Aktywny John czy flegmatyczny Karol
Odpowiedź brzmi John, system bardziej pasuje do tego co jest dla niego naturalne i tego co lubi. Karol nie się odnajdzie w sytuacjach podejmowania dziesiątek szybkich decyzji dziennie. To znaczy może się bardzo bardzo zmusić i nawet osiągnąć wyniki, ale będzie mu ciężko bo jego umysł i psychika funkcjonują w innym trybie.
2. Teraz mamy drugi świetny system: długoterminowy, gdzie trzymamy pozycje tygodniami a nawet miesiącami. Tu mamy bardzo dużo czasu na podjęcie decyzji o wejściu, w tym jaką wielkością wejdziemy. Tu z kolei Karol może mieć zdecydowaną przewagę, to jest skala czasowa jaką lubi i jest przygotowany umysłowo do takiego trybu pracy.
Z kolei dla Johna to może być męka, nie dość że nic się nie dzieje, to w dodatku gdy system wchodzi na stratę to siedzi tam dwa tygodnie i „można oszaleć”.
Kolega, który dorobił się na skalpingu powiedział mi, że kiedy raz wszedł w długą pozycję (przypadkiem, wszedł skalpem ale nastąpił duży ruch więc zostawił pozycję) to sytuacja niszczyła go psychicznie.
Ze skalpingu miał nawyk stałej kontroli pozycji więc przez blisko miesiąc spał tylko w weekendy. Na pozycji znakomicie zarobił, ale doświadczenie tak wyczerpało go psychicznie, że powiedział sobie, że nigdy więcej, te pieniądze nie są warte jego nadszarpniętej psychiki.
Z kolei trader długoterminowy po szkoleniu ze skalpingu stwierdził, że to nie dla niego, bo „na minutówkach jest czysty chaos, nic tu do mnie nie trafia”.
Jak widzisz z tych dwóch przykładów – w zależności od tego do czego jesteś przyzwyczajony i w jakim trybie Twój mózg się dobrze czuje – będziesz miał najlepsze wyniki systemem, który jest dostosowany do Twojego temperamentu, apetytu na ryzyko i trybu podejmowania decyzji.
Grając innymi systemami możesz osiągnąć sukces, ale będzie to wymagało od ciebie pracy i zmian w sobie. Widziałem sytuacje, że Karol zmuszony przez życie do zmian był w stanie szybko się zmobilizować i zmienić swój tryb pracy, myślenia. Był w stanie dość szybko nauczyć się nowych rzeczy i radził sobie dobrze w nowej sytuacji.
Czy było to odkrycie (z konieczności) nowych talentów dalekich od tego, co znał czy po prostu był na tyle plastyczny że musiał się odnaleźć i tak długo próbował aż się odnalazł? Nie wiem, wiele razy pracując z ludźmi widziałem jak potrafią się niesamowicie zmobilizować, gdy zajdzie potrzeba. Na tej podstawie mogę powiedzieć, że większość z nas ma rezerwy, możliwości i zdolności z których kompletnie nie zdaje sobie sprawy.
Zanim przejdę do ostatecznych wniosków jeszcze jedna uwaga.
Ryki się zmieniają. Systemy jakie działały rok temu nie działają dziś, systemy jakie znamy dziś nie będą działać jutro lub za rok. Trading wymaga podążania za zmianami. Weźmy przykład Karola i Johna, dwóch osób które grają systemem skalpingowym.
Z tej dwójki prawdopodobnie John szybciej zauważy zmiany. Karol, walczący ze sobą i swoimi naturalnymi skłonnościami będzie bardziej zajęty sobą, po prostu nie dotrze do niego równie szybko, że coś się zmieniło.
Nasz główny tryb pracy mózgu będzie pomagał lub przeszkadzał w zauważeniu zmian rynkowych. Karol dostosuje się wolniej, to znaczy, że ten sam system w jego rękach będzie miał więcej strat niż Johna, który dostosuje się płynnie do zmieniającej się sytuacji.
Podsumowanie
1. Mamy jakiś główny tryb pracy umysłu i psychiki i jedne systemy będą nam bardziej odpowiadały a inne nie. Warto spróbować różnych podejść, by zobaczyć z czym będziemy czuli się najlepiej i gdzie najłatwiej osiągniemy dobre wyniki.
2. Warto spróbować różnych rzeczy, także ekstremalnych – od skalpingu po trading długoterminowy.
Też dlatego, że krótko i średnioterminowcy, gdy odniosą sukces zwykle przechodzą na dłuższe terminy, także dlatego, że ich systemy nie działają jak dawniej, bo wejście większymi pozycjami zaczyna mieć wpływ na rynki (tu Forex jest wyjątkiem, ze względu na płynność i głębokość rynków).
3. Próbując różnych rzeczy miej świadomość, że będzie to wymagało od Ciebie nauki nowych nawyków i odnalezienia się w innych sposobach myślenia. Czyli pracy nie tylko nad poznaniem systemu ale też nad sobą.
W efekcie staniesz się bardziej elastyczny i wyczulony na zmiany, rozszerzysz ilość swoich narzędzi umysłowych za pomocą których będziesz odbierał, analizował i rozumiał rynki.
To też krok w kierunku bycia jednym z najlepszych, którzy najlepiej zarabiają.
DARMOWY DOSTĘP DLA SUBSKRYBENTÓW NEWSLETTERA - wideo
Jak rozpoznać, że system jest dobry?
Wnioski z 50 lat doświadczenia w tradingu: kluczowe umiejętności i osiągnięcia
Najlepsi traderzy, jakich poznałem jako swoje główne osiągnięcie wskazywali przetrwanie na rynku. Studiując ich życiorysy możesz odnieść jedną konkretną korzyść: wzmocnisz swoją zdolność do adaptacji.
Najlepsze praktyki w tradingu: zmniejsz poziom stresu dzięki check liście
Czym są emocje w tradingu?
Możemy mieć naprawdę dobry plan, ale kiedy wykonujemy go pod wpływem dużego stresu, wszystko zaczyna się sypać. Mike Tyson podsumowuje to krótko w dzisiejszym cytacie tygodnia:
“Każdy ma plan, dopóki nie dostanie mocno w twarz.”
– Mike Tyson
Nie jesteśmy w stanie trzymać się planu, bo pod wpływem stresu nasz mózg zaczyna pracować inaczej. Stres odziedziczyliśmy po naszych przodkach – w sytuacji zagrożenia mieli niewiele wyborów, bardzo prostych wyborów i żaden z nich nie obejmował złożonych procesów intelektualnych. Były to opcje “fight, flight or freeze”.
W tradingu nie mamy wyboru – musimy nauczyć się działać w stresie, szczególnie w pierwszych miesiącach gry. Dlatego sięgnijmy po takie rozwiązania, które działają właśnie przy konieczności działania w bardzo dużym stresie.
Jak już zapewne wiecie w stresie, a szczególnie w dużym stresie (a do tego Was przygotowuję) umysł pracuje inaczej, kojarzy wolniej, bo zmniejszają się możliwości intelektualne.
W silnym stresie umysł pracuje najlepiej, gdy ma jasną instrukcję “krok po kroku”. W silnym stresie, pod presją, nie wyobrażaj sobie, że będziesz myślał jasno. Wtedy najlepszym rozwiązaniem dla rozsądnego działania jest “cheat sheet”.
Check lista to instrukcja co robić krok po kroku
Cheat sheet pozwala zachować właściwą ścieżkę i uniknąć błędów.
- O wiele łatwiej zapamiętasz, co powinieneś zrobić, jeśli informacje będą podane w formie prostych poleceń i każde z nich będzie umieszczone jedno pod drugim.
- Cheat sheet powinieneś używać co najmniej przez rok. Nie ma znaczenia, że już “wszystko wiesz”. Chodzi o to, żeby w każdej chwili zajrzeć do notatek, jeśli pojawią się jakieś wątpliwości.
Check lista powinieneś używać co najmniej przez rok. Nie ma znaczenia, że już “wszystko wiesz”. Chodzi o to, by w każdej chwili zajrzeć do notatek, jeśli pojawią się jakieś wątpliwości.
Praca według zasad uspokaja, a proces podejmowania decyzji jest lepszy.
Z tego powodu podczas słynnego awaryjnego lądowania w Warszawie, gdzie gigantyczny Boeing “siedział” bez podwozia jeden z członków załogi czytał odpowiednią procedurę, a inni wykonywali ją punkt po punkcie.
Od prawidłowego wykonania procedury lądowania zależało życie wszystkich pasażerów i członków załogi – dlatego nie polegali oni na pamięci, która w sytuacji stresowej bywa zawodna. Cała załoga skupiła się na prawidłowym wykonaniu instrukcji do lądowania bez podwozia przewidzianego dla tego modelu samolotu.
W każdym samolocie znajduje się zestaw instrukcji postępowania w każdej możliwej sytuacji. Gdy dzieje się coś nietypowego – załoga zagląda do instrukcji i zaczyna wdrażać odpowiednie wskazówki krok po kroku.
Ta wiedza przybliży Cię do sukcesu rynkowego.
Przygotuj kompletny cheat sheet dla każdego typu setupu, jeśli jeszcze go nie masz. Jeśli masz kilka rodzajów setupów – dla każdego z nich powinna być instrukcja na osobnym arkuszu. Jest to podstawowy dokument, z którego należy korzystać będąc na rynku.
Jeśli Twój system przewiduje dwie części: analizę wstępną i realizację zlecenia, po jednej stronie zapisz analizę przed złożeniem zlecenia, a po drugiej – instrukcję realizacji transakcji.
W którym momencie wejść na rynek?
Jakie warunki muszą wystąpić na rynku, aby wejść idealnie? Zwróć na nie uwagę.
- Jak zarządzasz zleceniem?
- Jeśli rynek to zrobi – robię to.
- Jeśli rynek zrobi x – robię to.
- Jeśli rynek zrobi y – zamykam zlecenie z ręki.
- Jakie scenariusze mogą się zdarzyć? Bądź przygotowany na wszystko.
- Gdzie jest wyjście?
- …
Jakie scenariusze mogą się zdarzyć? Bądź przygotowany na wszystko. Bardzo ważne jest przygotowanie i późniejsze dopracowanie cheat sheet. W trakcie jego tworzenia i późniejszego doskonalenia pojawi się wiele pytań. Wtedy będziesz miał czas na znalezienie odpowiedzi.
“Ale nie wiem co zrobić, gdy na rynku dzieje się coś takiego …”
Czy myślisz, że dowiesz się, kiedy będziesz na rynku?
Pod presją będziesz podejmował gorsze decyzje i jedyne co Ci pozostanie to albo “mieć nadzieję” albo “modlić się” – a te dwa toksyczne stany prowadzą do strat.
Będziesz podejmował gorsze decyzje pod presją i jedyne co Ci pozostanie to albo “mieć nadzieję” albo “modlić się” – a te dwa toksyczne stany prowadzą do strat.
Miejsce na modlitwę jest w kościele, na żywym rynku jest już za późno 😉 Jeśli podczas handlu pojawi się jedna z nich – rozważ wyjście z rynku, nie jesteś jeszcze dobrze przygotowany.
Jak zablokować “emocjonalne osłupienie” w tradingu?
Zdarza się, że traderzy utknęli w obliczu jakiegoś wydarzenia na rynku. Ja tak miałem, co doprowadziło do utraty pierwszego depozytu. Po wielu latach pamiętam jak to było dzisiaj: Wyznaczyłem linię trendu na GBP/JPY i ustawiłem zlecenie tego, co wydawało mi się, że jest tuż nad nią. To był niedzielny wieczór – za chwilę rynek miał się otworzyć. To stało się w jednej chwili. Przez godzinę obserwowałem jak powoli, ale systematycznie przesuwa się w kierunku mojej linii trendu, następnie dotyka jej….
Nagle, ku mojemu zaskoczeniu zobaczyłem, że moje zlecenie zostało aktywowane ! To nie było tak jak powinno być! Miało się uruchomić dopiero po przełamaniu linii – a na wykresie dotknęło jej idealnie!
Pojawiły się emocje, stres i … utknąłem. Po prostu nie wiedziałam, co robić. Bezradnie patrzyłem jak w ciągu kilku minut rynek spada w dół. Nad moją głową latały dziesiątki myśli. Nie byłem w stanie wykonać nawet najmniejszego ruchu. Zamarłem z emocji jak zwierzę oślepione w nocy na autostradzie przez reflektor samochodu.
To były moje początki, absolutne początki. Wiedziałem, że istnieje coś takiego jak SL, ale nie trzeba było się nad tym zastanawiać, w końcu byłem tu po to, żeby zarabiać pieniądze i ich nie tracić, a “rynek zawsze się kręci!”. Tym razem tak się nie stało i miałem pierwszy margin call. Byłem zaskoczony, a następnie załamany.
Kolega, w podobnej sytuacji, patrzył jak w ciągu 9 minut z jego konta wyparowuje sześć tysięcy dolarów, wcześniej potroił konto (jak ja na początku), stwierdził, że nie jest w stanie nic zrobić.
Jak sobie radzić w takiej sytuacji, kiedy nagle zostajemy zaskoczeni i “utknęliśmy”?
3F Reakcja: walka, ucieczka lub zamrożenie w tradingu
3F Reakcja: walka, ucieczka lub zamrożenie w tradingu. W sytuacjach bardzo silnego stresu mamy 3 rodzaje naturalnej reakcji organizmu. Nazwijmy je “3F”.
3F to: fight, flight lub freeze.
Są to reakcje właściwe dla wszystkich żywych istot. Dwie pierwsze są dobrze znane: istoty żywe w obliczu zagrożeń (np. agresora) uciekają, podejmują walkę lub zamarzają. Jest to mechanizm przetrwania, głęboko zakodowany w genach.
Jednak w sytuacjach rynkowych, jak pokazują powyższe historie – jest to raczej reakcja niekorzystna. Radzenie sobie z tym w takiej sytuacji składa się z dwóch elementów:
Zapobieganie “zamrożeniu”. Po pierwsze, przygotuj się psychicznie na to, co może pójść nie tak. Przygotuj się na to, że zlecenie może aktywować się inaczej niż chcesz (tu wspomnę, że tak szybko wszedłem na live, że często myliłem shorty z longami), nie jest miejscem, w którym chcesz.
Może wysiąść prąd (oczywiście sensowne jest posiadanie zasilacza awaryjnego tzw. UPS). Może nastąpić nagły ogromny ruch z powodu wiadomości (też miałem taki przypadek, wszedłem bez sprawdzenia wiadomości w kalendarzu…), itp.
Znając kilka możliwości “co może pójść nie tak”, jesteś w innej sytuacji, szanse, że stanie się coś zaskakującego i “utkniesz” gwałtownie maleją.
Oczekuj niespodziewanego. A kiedy się zdarzy dokonaj szybkiej oceny sytuacji i bądź gotowy do podjęcia natychmiastowego działania.
Jeśli już myślisz o tym, co byś zrobił w takiej sytuacji, masz dużą szansę, że zadziała to prawidłowo. I nie okaże się, że jesteś nieprzygotowany. A sytuacja nie znajdzie Cię z opuszczonymi spodniami.
Zatrzymaj reakcję. Jeśli widzisz kogoś w takiej sytuacji, krzyknij głośno, lub jeśli stoisz blisko – popchnij go, to zwykle wystarczy. W stosunku do siebie stosuj to samo: krzycz głośno, używaj “uniwersalnych słów”, wstań gwałtownie od komputera. Każda głośna i szybka czynność przełamie stan “utknięcia” i odblokuje Twój umysł. Dobrze działa głośne klaskanie w dłonie.
Wyciągnij z tego jeszcze więcej!
Jest to mały fragment zaczerpnięty z jednej z lekcji kompleksowego szkolenia dla traderów “Top Investor“.
- Dowiesz się co składa się na udany trading w kontekście kluczowych czynników: system, dyscyplina, podejmowanie decyzji.
- Dowiesz się jak myślą i podejmują decyzje tradingowe Best Traderzy, Market Masterzy, International Champion, World Trade Masters.
- Poznasz techniki i metody pracy ze swoją psychiką, budowania pewności siebie i profesjonalizmu jako tradera.
- Kurs pomoże Ci skupić się na najlepszych płacących setupach.
- Podczas kursu możesz rozwinąć samodyscyplinę i wgląd w siebie, które są niezbędne do długoterminowej zyskowności.
- Poznasz kilka sprawdzonych ćwiczeń pozwalających na kontrolowanie swoich emocji i poziomu stresu.
- Jeśli kiedykolwiek pod wpływem emocji lub stresu podjąłeś nie do końca przemyślaną decyzję, to wyobraź sobie, że po tym kursie osiągniesz niezrównany poziom samokontroli w najtrudniejszych sytuacjach tradingowych i życiowych.
22 Aug
Jaki system tradingowy jest dla Ciebie najlepszy?
Wyobraź sobie, że masz łatwy do zrozumienia i użycia system. Spędzasz na rynku nie więcej niż połowę miesiąca, a w tym czasie zarabiasz wystarczająco dużo, aby nie tylko pokryć swoje miesięczne wydatki, ale także będziesz mógł przeznaczyć więcej kapitału na kolejne transakcje i na powiększanie pozycji. Na trading poświęcasz do 2 tygodni w miesiącu. Resztę czasu możesz wykorzystać na co tylko chcesz np. na relaks, odwiedzanie rodziny i przyjaciół, to co Cię interesuje…
Większość początkujących traderów, których spotkałem, chce nauczyć się systemu, który pozwoli im jak najszybciej zarabiać pieniądze. Najlepiej bardzo szybko i bardzo dużo. ALE zamiast osiągnąć swój cel, stają się dostarczycielami kapitału na rynek. Wynika to właśnie z takiego podejścia.
Chcę, abyś uświadomił sobie, że istnieje cała branża: książki, dostawcy systemów, analitycy, media – która wie jak zwabić nowicjusza na rynek i wyciągnąć od niego pieniądze. Aby to zrobić, używają prostych sztuczek – celują w Twoją chciwość: “możesz zarobić dużo pieniędzy, bardzo szybko, oto przepis, oto magiczny wskaźnik, fantastyczny system, który uczyni Cię bogatym bardzo szybko, Święty Graal”… i tak dalej.
Więcej na ten temat powiem następnym razem. Teraz chcę, abyś uświadomił sobie, że początkujący traderzy są wabieni w pułapkę przez to, że ktoś wykorzystał sposób, w jaki ich umysł wyznacza cele, aby nimi manipulować.
Dzisiaj wykorzystamy podobny mechanizm umysłu, ale w zupełnie innym celu.
Rozpoczęliśmy tę lekcję od opisania idealnej sytuacji. Może Cię to zaskoczy, ale jest to właściwe i “jedyne właściwe” podejście! Dla mnie jest to punkt wyjścia do wyjaśnienia Ci, jakiego systemu potrzebujesz. Jest to bardzo ważne – przez to staniesz się bardzo odporny na prymitywne manipulacje.
Rozłóżmy to na czynniki pierwsze:
- Pracujesz dwa tygodnie w miesiącu, co daje Ci 10 dni handlowych, resztę przeznaczasz na inne aktywacje.
- Twoje całkowite koszty miesięczne to… (X)
- Załóżmy, że chcesz “zarabiać na życie” czyli pokryć miesięczne koszty, ale także zaoszczędzić trochę pieniędzy i zwiększyć swój kapitał handlowy (X).
- Zatem, poprzez proste obliczenia dowiadujemy się, że powinieneś co miesiąc zyskiwać na rynku (W): W = X + Y
- Zastanów się teraz, ile dla Ciebie wynosi “X” i “Y”? To będzie temat dzisiejszego zadania na koniec lekcji.
Kwota pieniędzy oznaczona jako ‘W’ będzie naszym punktem odniesienia: potrzebujesz systemu, który da Ci dokładnie
‘W’ lub więcej miesięcznie. Potrzebujesz systemu, który pozwoli Ci to zrobić w ciągu 10 dni handlowych lub mniej (tak jak planowaliśmy).
Kontynuujmy:
10 dni handlowych można zrobić 20-30 transakcji (na max). 3 transakcje dziennie to naprawdę dużo! Ważne, żeby były dobre, dobrze przygotowane – wtedy mają szansę przynieść Ci oczekiwany rezultat. Niezależnie od systemu, prawdopodobnie/średnio 10-12 z nich będzie zyskownych, reszta będzie stratna lub dojdzie do progu rentowności lub blisko niego.
Większość traderów po dokonaniu tych prostych obliczeń:
- zmienia sposób postrzegania swojego systemu, zmienia perspektywę, oznacza to, że zaczynają postrzegać system jako to czym powinien być: dobrym narzędziem do osiągania własnych celów.
- Uspokajają się, wiedzą czego szukają i wiedzą, że mają podstawy do stworzenia realistycznego planu realizacji swoich celów.
- Są mniej podatni na prymitywne manipulacje wynikające z chciwości – na które jesteśmy podatni dopóki nie staniemy się dorośli.
Podstawy do zmiany spojrzenia na zyski – jako konieczny efekt działań i straty – jako nieusuwalny efekt systemu. I na koniec tej części lekcji odpowiedzmy bezpośrednio na pytanie… Jaki więc system wybrać? – Ten, który pomoże Ci osiągnąć Twoje cele.
Wyciągnij z tego jeszcze więcej!
Jest to mały fragment zaczerpnięty z jednej z lekcji kompleksowego szkolenia dla traderów “Top Investor“.
- Dowiesz się co składa się na udany trading w kontekście kluczowych czynników: system, dyscyplina, podejmowanie decyzji.
- Dowiesz się jak myślą i podejmują decyzje tradingowe Best Traderzy, Market Masterzy, International Champion, World Trade Masters.
- Poznasz techniki i metody pracy ze swoją psychiką, budowania pewności siebie i profesjonalizmu jako tradera.
- Kurs pomoże Ci skupić się na najlepszych płacących setupach.
- Podczas kursu możesz rozwinąć samodyscyplinę i wgląd w siebie, które są niezbędne do długoterminowej zyskowności.
- Poznasz kilka sprawdzonych ćwiczeń pozwalających na kontrolowanie swoich emocji i poziomu stresu.
- Jeśli kiedykolwiek pod wpływem emocji lub stresu podjąłeś nie do końca przemyślaną decyzję, to wyobraź sobie, że po tym kursie osiągniesz niezrównany poziom samokontroli w najtrudniejszych sytuacjach tradingowych i życiowych.
Główne zasady tradingu według najlepszych traderów na świecie
Czym jest proces decyzyjny tradera?
Pewnego dnia wpadłem na pomysł, aby znaleźć najlepszych traderów na świecie, a następnie zapytać ich o wszystko, co jest istotne dla osiągnięcia sukcesu na rynku. Chciałem poznać ich pełną historię – od początku, aż do teraz. W efekcie przeprowadziłem wywiady z prawie 100 traderami z całego świata. Jedno z pytań brzmiało “Jakie są kardynalne zasady tradingu według Ciebie?”. Sprawdź, co powiedzieli mi niektórzy z nich…
“Widziałem wiele list kardynalnych zasad. Prawie wszystkie są takie same. Ja przedstawię Ci inną listę zasad. Taką, której prawdopodobnie nigdy wcześniej nie widziałeś. Nie ma żadnego prawa, które zabraniałoby stosowania którejkolwiek z tych rzeczy:
- Pasja do handlu,
- Samokontrola,
- Pokora,
- Wiara w siebie i swój trading plan,
- Bycie dobrym w czytaniu wykresów,
- Bycie miłym dla innych i nie próbowanie zdobycia wszystkiego,
- Bycie cierpliwym w oczekiwaniu na swoją transakcję,
- Bycie w pokoju z samym sobą i z rynkami,
- Bycie radosnym z wiedzy, że możesz wygrać na rynkach,
Wszystkie powyższe cechy składają się na prawdziwą miłość do handlu: MIŁOŚCI, ponieważ “Doskonała miłość odpędza strach”.
– Joe Ross
“Tak naprawdę nie mam kardynalnych zasad innych niż ograniczenie swoich potencjalnych strat. Jeśli cierpisz zbyt wiele z konsekwentnego drawdownu, wycofaj się z handlu na jakiś czas. To jest coś typowego, co powie Ci większość doświadczonych ludzi. Przestań handlować i dowiedz się co robisz źle.
Uświadom sobie również, że trading może nie być dla Ciebie. Zawsze używam przykładu, że próbowałem nauczyć się hiszpańskiego przez ostatnie dwa lub trzy lata, ale języki nie są dla mnie. Uważam, że to bardzo trudne, a hiszpański jest prawdopodobnie najłatwiejszym językiem do nauki, dla osoby mówiącej po angielsku. Po prostu mam straszny okres. Nawet nie pomyślałbym o tym, że mógłbym zarabiać na życie, gdybym musiał mówić po hiszpańsku.
Tak wiele osób powinno zdać sobie sprawę, że handel może po prostu nie być dla nich odpowiednim biznesem. Jeśli chodzi o kardynalne zasady, to ja ich nie mam. To sprawia, że brzmi to tak, jakby było zbyt proste, jeśli stworzymy kilka zasad i odniesiemy sukces. A tak nie jest.”
– Rober Miner
“Zbuduj plan. Nie mogę powiedzieć: trend-following jest lepszy niż counter-trending, swing trading jest lepszy niż scalping. Każdy musi znaleźć, jakie podejście jest najlepsze dla jego osobowości. Niezależnie od tego co wybierzesz, zbuduj plan tego co zamierzasz robić.
Zawsze mówię, że ciężko jest podejmować decyzje i wyobraź sobie jak ciężko jest podejmować decyzje, gdy jesteś w stresie. A kiedy handlujesz, na pewno jesteś pod wpływem stresu, to normalne.
Decyzje powinny być podejmowane przed kliknięciem myszką. Po kliknięciu wszystko powinno być już postanowione i powinieneś wiedzieć, co masz zamiar zrobić dalej.”
– Andrea Unger
“Planuj handel, handluj planem. Zdefiniuj rynek.”
– Mostafa Belkhayate
- “Naucz się pozwalać sobie na straty lub brak racji.
- Opracuj procedurę lub trading plan.
- Niezależnie od tego czy dyskrecjonalny czy automatyczny planuj handel, handluj planem.
- Nigdy nie łap spadającego noża.
- Byki zarabiają pieniądze, niedźwiedzie zarabiają pieniądze, świnie zostają zarżnięte.
- Określ swoje cele i stop w oparciu o oczekiwania.
- Rynek jest zawsze obecny. Handluj, by walczyć kolejnego dnia.”
– Albert Bruno
“Przestrzegam moich 3 podstawowych zasad tradingu. Kiedy trafiam na coś, czego nie jestem pewien, odsuwam się na bok, wracam do 3 podstawowych zasad i jeśli nadal nie jesteś pewien, zostaw to. Zawsze znajdzie się inna okazja handlowa.
Lepiej jest być poza rynkiem i żałować, że się na nim nie jest, niż na rynku i żałować, że się z niego nie jest. Zawsze wiedz co zamierzasz zrobić, kiedy zamierzasz to zrobić i dlaczego. Nigdy nie ścigaj transakcji. Jeśli przegapię transakcję, niech tak będzie.”
– Phil Newton
“Zasada 1: Handluj tym, co widzisz, a nie tym, co masz nadzieję zobaczyć.
Zasada 2: Podstawową zasadą jest to, że rynek nie dba o to, jakiego rodzaju analizy stosujesz, ani jak bardzo jesteś inteligentny – zawsze ma rację.
Zasada 3: Nigdy nie miej nadziei, życzeń ani modlitw, ponieważ jest to pewny znak, że jesteś w złej transakcji.
Zasada 4: Kiedy się mylisz, jesteś w błędzie i po prostu wyjdź z transakcji natychmiast.
Zasada 5: Nie bądź niecierpliwy i nie zmuszaj do zawierania transakcji.
Zasada 6: Nigdy nie wchodź w transakcję bez planu zarządzania pieniędzmi.
Zasada 7: Posiadaj dokładną strategię wejścia i wyjścia z każdej transakcji i nigdy od niej nie odstępuj.”
– Jeff Wilde
“1. Planuj swoje transakcje i handluj zgodnie z planem bez wahania!
2. Wykonuj taniec, którego cię nauczono, dopóki nie nauczysz się własnego tańca. Innymi słowy, nie zmieniaj systemu, którego się nauczyłeś, dopóki nie zrozumiesz w pełni systemu, rynku i siebie!
3. Trading to biznes, więc znaj swoje numery wyników!”
– Todd Judkins
Tak, napisałem e/book zawierający wybrane wywiady z najlepszymi z nich. Znajdziesz tam opinie światowej sławy traderów, milionerów, zwycięzców międzynarodowych konkursów oraz ludzi, którzy mieli kontrolę nad rynkiem i mają w tej materii mnóstwo osobistych doświadczeń. Niektórzy z moich rozmówców mieli ponad 50-letnie doświadczenie na wszystkich możliwych rynkach.
Jest tego więcej!
Napisałem e/book zawierający wybrane wywiady z najlepszymi z nich. Znajdziesz tam opinie światowej sławy traderów, milionerów, zwycięzców międzynarodowych konkursów oraz ludzi, którzy mieli kontrolę nad rynkiem i mają w tej materii mnóstwo osobistych doświadczeń. Niektórzy z moich rozmówców mieli ponad 50-letnie doświadczenie na wszystkich możliwych rynkach.
Sprawdź: “Conversations with Forex Market Masters“
Zadałem ponad 80 pytań takich jak to powyżej. Miałem szczerą nadzieję odkryć wszystko, co decyduje o sukcesie tych najlepszych, wszystkie problemy stojące na drodze do rentowności i możliwe ich rozwiązania.
DARMOWY DOSTĘP DLA SUBSKRYBENTÓW NEWSLETTERA - wideo
Jak rozpoznać, że system jest dobry?
08 Aug
Niedoceniane źródła stresu w tradingu. A jednak krytycznie ważne
Jak radzić sobie ze stresem w tradingu?
Drobny problem w tradingu, który się pojawił, może być przez Ciebie odczuwany jako bardzo bolesny i poważny w momencie, gdy jesteś szczególnie wrażliwy na stres, gdy Twoja kondycja psychiczna jest osłabiona. Kumulacja negatywnych zdarzeń wpływa na Twoje wyniki w tradingu, zwłaszcza straty i błędy. Najlepiej jest wtedy nie handlować. Ustabilizuj się.
Stres w tradingu i jego wpływ na Twoje wyniki
Stajesz się szczególnie wrażliwy na stres, a Twoja reakcja psychologiczna jako tradera jest większa i bardziej bolesna, gdy pojawia się stres niehandlowy: jesteś chory, Ty lub ktoś z Twoich bliskich ma wypadek, umiera członek rodziny lub przyjaciel, masz problemy osobiste (np. kłótnie, rozwód, napięcia w domu, zwłaszcza trwałe), masz poważne problemy w pracy (zwłaszcza trwałe), itp.
Stres niehandlowy wpływa na trading w taki sam sposób, jak na wiele innych sytuacji. Bo… dlaczego nie?
Bardzo ważne: Stres z różnych źródeł kumuluje się.
Reakcje na stres w tradingu
W momentach, gdy jesteś pod wpływem silnego lub stałego stresu w innej dziedzinie niż handel, będziesz bardziej uważny, ponieważ niepowodzenia rynkowe będą trudniejsze do opanowania i będziesz bardziej narażony na wytrącenie z równowagi.
To zwiększa liczbę błędów i obniża twoje możliwości intelektualne jako tradera, więc może ci być trudniej analizować wcześniej, jak i handlować.
Jest to możliwe, ale będzie to trudniejsze i powinieneś być bardziej ostrożny w takich sytuacjach.
Jak zmniejszyć stres w tradingu?
Możesz zastanowić się, co możesz zrobić, aby zmniejszyć swój stres niezwiązany z handlem. Często, na przykład, jesteśmy źródłem własnych konfliktów i stresu dla innych, a oni odwdzięczają się nam tym samym, tworząc błędne koło negatywnego wzmocnienia.
Jeśli na przykład grozi ci utrata pracy, zastanów się, co możesz zrobić, aby zmniejszyć swoje koszty, tak abyś miał spokój o przyszłość: spokój przynosi suma odłożona na rok lub półtora roku na pokrycie wszystkich kosztów dla siebie i swojej rodziny, plus trochę ekstra na nieprzewidziane wypadki.
Widziałem sytuację, w której młody przedsiębiorca ze swojej trzeciej lub czwartej pensji zrobił zaliczkę na Bentleya (stałe koszty co miesiąc, rata plus ubezpieczenie) i wprowadził się do luksusowego apartamentu (znów wysokie koszty stałe co miesiąc). Do tego dochodziły cotygodniowe imprezy, które finansował. W efekcie wydawał prawie całą swoją wypłatę. Pojawił się stres związany z utrzymaniem tego wszystkiego. Każdy problem w pracy powodował u niego dalszy stres, nie był pewien, czy nie straci pracy. Wpadł w pętlę negatywnego sprzężenia zwrotnego – kumulacja stresu plus imprezy i brak snu powodowały, że popełniał więcej błędów i miał gorsze wyniki.
To najgorsza z możliwych sytuacji – wywołał u siebie stan permanentnego stresu, który negatywnie wpłynął na jego wyniki handlowe, co z kolei spowodowało kolejne zmartwienia i jeszcze większy stres. Błędne koło. W dłuższej perspektywie to przepis na zwolnienia, katastrofę finansową lub utratę biznesu, albo wszystkie powyższe.
Przyjrzyj się swojej sytuacji i zadaj sobie pytanie czy sam powodujesz negatywne opinie, które mają (lub mogą mieć) wpływ na twoje wyniki handlowe?
DARMOWY DOSTĘP DLA SUBSKRYBENTÓW NEWSLETTERA - wideo